Yeni Anayasa’da Atatürk’ten, Laiklikten, Türklük’ten Vazgeçiliyor mu?

"İSTEMİYORUM ANCAK YAN CEBİME KOYABİLİRSİN !"

HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, "Anayasa’nın ilk 4 maddesini değil, sadece dördüncü maddenin değiştirilmesini istediğini” söyledi...

AKP'li eski Başbakan ve eski Meclis Başkanı Binali Yıldırım ‘Anayasadan Türklüğü çıkaralım’ dedi... Yıldırım, yeni anayasada Türk kimliğinin olmamasını ve ademimerkeziyetçiliği, diğer adıyla özerkliği istedi... Binali Yıldırım, Anayasadaki Türk tanımına ve üniter yapıya karşı çıktı.

Yıldırım, yeni anayasada vatandaşlık tanımının değiştirilmesi gerektiğini şu sözlerle istedi:

“Bu milletin unsurları var. Bin yıldır biz topraklardayız. Kürtler var, Türkler var, efendim diğer Süryanisi var, Abazası var, Çerkezi var. Var oğlu var. Vatandaş tanımında yeni anayasada elbette ki gözden geçirilebilir bir etnik kimliği tanımlamak öne çıkarmak değil de vatandaşlığı etnik kimliğinin kim olduğuna bakmaksızın vatandaşlığı önceleyen bir güncelleme yapılabilir. Bu bazı etnik grupların kendilerini ihmal edilmiş düşüncesinden kurtarabilir.”

CHP Sözcüsü Deniz Yücel: “Geri zekâlıya anlatır gibi anlatalım. Taliban kafalı, gerici, 3-5 yobaz istedi diye, ne Atatürk'ten, ne demokrasiden, ne cumhuriyetten, ne de laiklikten vazgeçmeyiz"

CHP Grup Başkanvekili Murat Emir: “Sizin derdiniz ilk 3 madde. Siz monarşi istiyorsunuz. Laiklikten nefret ediyorsunuz. Demokrasiden hoşlanmıyorsunuz, ümmetçisiniz”

CHP Grup Başkanvekili Murat Emir: "Bir tartışma var, Sayın Devlet Bahçeli'nin başlattığı, daha sonra bu sıralarda birlikte milletvekilliği yaptığımız Mehmet Metiner'in devam ettirdiği bir tartışma. Abdullah Öcalan'a 'kurucu önder' diyorlar. Oysa bu ülkenin bir tek kurucu önderi var, o da Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Biz, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ten başka kurucu önder tanımıyoruz, kabul etmiyoruz. Bu çatının altında, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu bu çatı altında bir başkasına 'kurucu önder' demeyi de asla kabul etmiyoruz, asla kabul etmeyeceğiz. Birileri dün söylediklerinin tam tersini söyleyebilirler ama biz tarihsel tutarlılığımızı sonuna kadar sürdüreceğiz."

CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise HÜDA PAR’ın Cumhur İttifakı ortağı olduğunu anımsatarak geçmişte ilk 4 maddeyi “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdiği bilinen MHP lideri Devlet Bahçeli’ye de seslendi: “Biz Anayasa’nın 4'üncü maddesine karşıyız’ diyor. Türkiye Cumhuriyeti devleti, nitelikleri, bayrağı, İstiklal Marşı ve başkenti. Atatürk, Ankara’yı başkent yapmış, Ankara'nın başkent olmasına karşılar, bayrağa karşılar. Benim HÜDA PAR’a bir sözüm yok. Mikroba sen niye hastalık yapıyorsun diye hesap soramazsınız. Mikrop, mikroptur. Ama milliyetçi muhafazakarım diyenler… Hele hele Tayyip Bey’in sağ kolunda HÜDA-PAR, öbür kolunda Devlet Bahçeli var. Sen bu HÜDA PAR’a ne diyorsun Devlet Bey? Kimler kimlerle beraber?”

AKP’li Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, geçmişte "Türkiye’de laiklikle ilgili olan mesele laikliğin ‘laikçilik’ şeklinde uygulanmasıdır” demiş ve anayasanın 3. maddesini hedefleyerek “‘devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü’ tabirinin değişmesi gerektiğini” söylemiş, CHP’li Hasan Öztürkmen’in 3 Mart’ın Laiklik Günü ilan edilmesi için verdiği kanun teklifini, “kaba ve yaralayıcı” ifadeler içerdiği gerekçesiyle iade etmiş, Saadet Partisi genel başkanı olduğu sırada Fethullah Gülen cemaatinin siyasileşmesine ve Gülen’in artık bir parti kurması gerektiğini söylemiş ve Gülen’i Türkiye’ye davet etmişti...

Sırrı Süreyya Önder’in yerine TBMM başkanvekili seçilen DEM milletvekili Pervin Buldan Türkiye Cumhuriyeti'ni “100 yıllık bir yıkım süreci” olarak değerlendirmişti...Pervin Buldan: "Kandil’deki dostlarımız, arkadaşlarımız, yoldaşlarımız Türkiye’ye gelip siyaset yapmalıdır. Sayın Karayılan, sayın Bayık, sayın Ronahi Serhat... Bu insanlar dağlarda. Bu insanlar 3. aşamada gelip burada siyaset yapmalıdır”, “Türkiye’yi uçuruma sürüklenmekten Öcalan kurtarabilir” demişti...

DEM milletvekili Cengiz Çandar: “PYD/YPG terörist örgüt değildir” demişti...

İYİ Parti Trabzon Milletvekili Yavuz Aydın: "2. turda DEM’in adayı Çandar’a 47 oy verilip üçüncü turda bu sayının 18’e düşmesi, Kurtulmuş’a destek verildiğini net biçimde göstermektedir.Yeni Anayasa öncesinde AKP, MHP, DEM, HÜDA PAR iş birliği ortaya çıkmıştır."

Bağımsız Türkiye Partisi'nin kurucusu Haydar Baş'ın yaptığı konuşma: "Türkiye'yi bölme senaryosu hayata geçtiğinde el altından 3 parti; AKP ve MHP bir olup ülkeyi bölecekler. CHP göstermelik muhalefet yapacak. Tiyatro bu. Ben işin hepsini biliyorum. Bu millet bunlara evet dedi." (2015)

Süleyman Demirel: "Bu memleketin ekmeğini yiyeceksiniz, kendinizi mensup olduğunuz milletle değil, mensup olduğunuz coğrafya ile tayin edeceksiniz. o coğrafya da sizin değildir. 'Türkiyeliyim' diyenin Türkiye’de hakkı yoktur. 'Türküm' diyenin Türkiye’de hakkı vardır." (1977)

ERDOĞAN'A YAŞADIĞI SÜRECE CUMHURBAŞKANI OLARAK HÜKMETME YOLU AÇILMAK İSTENİYOR

Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Sözcüsü Ömer Çelik: “Önceliğimiz Erdoğan’ı yeniden Cumhurbaşkanı seçmek”

22 Mayıs 2025'te yeni anayasayı gündeme getirirken kullandığı “Benim tekrar seçilme veya tekrar aday olma gibi bir derdim yok” sözlerine açıklık getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Milletim beni Belediye Başkanı yaptı, Başbakan yaptı, Cumhurbaşkanı yaptı. Milletimiz bizi nerede görmek isterse, biz de orada olduk. Girdiğimiz her yarışa sadece milletimize güvenerek girdik. Bugün de yarın da yine milletimize kulak vereceğiz. İstikametimizi onların çizdiği rota üzerinde şekillendireceğiz” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Derdi vatan ve millet olan bir Cumhurbaşkanı'nın yolundan caymaya hakkı yoktur” diyen ittifak ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'ye teşekkür etti. “Gerçekten büyük memnuniyet duydum, onore oldum. Sayın Bahçeli tecrübesiyle, birikimiyle Türk milliyetçiliğinin aksakalıdır. Kendisi Cumhur İttifakı'nın birlik ve beraberliği, devletimizin bekası için çok kıymetli bir duruş sergilemiştir” ifadelerini kullandı.

'Yeni anayasa' mesajını yineleyen Erdoğan, “Yeni ve sivil bir anayasa bizim milletimize verdiğimiz bir söz. Bundan geri adım yok. Mevcut anayasa dili de zaten problemli. Biz bu tür problemleri olan bir anayasa değil, bunlardan arındırılmış sade, anlaşılır, uygulamaya dönük bir anayasa hazırlayalım istiyoruz” dedi.

Erdoğan, daha önce 10 kişi olarak açıkladığı “anayasa için görevlendirdiği hukukçu arkadaşlarının” sayısını 11'e yükseltti. Gelecek Partisinden AKP'ye geçen Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun'un ismi Sabah'ın açıkladığı listede yer alırken Anadolu Ajansının paylaştığı listede yer almamıştı. AA, Özbudun'un yerine Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun ismini yazmıştı. 'Komisyonun' bayram sonrasında çalışmalara başlayacağını bildiren Erdoğan, “Bu hukukçu arkadaşlarımız, mesela Serap Yazıcı Özbudun hocamız gibi isimler zaten anayasa üzerinde çalışması olan kişiler. Onlarla birlikte bu çalışmaları yürütelim istiyoruz” ifadelerini kullandı.

AKP, iktidara geldiğinden bu yana Anayasa’da üçü referandum yoluyla olmak üzere 12 defa değişikliğe gitti. 177 maddelik Anayasa’nın 134 maddesinde yani dörtte üçünde değişikliğe imza atıldı.

“Yeni-sivil anayasa” talebi, 2021’den bu yana Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gündeminde.

"12 Eylül darbe anayasasından" kurtulmak gerektiğini savunan Erdoğan’ın bu çağrısına ittifak ortağı MHP Lideri Devlet Bahçeli, 4 Mayıs 2021’de, 2023’ü kastederek, “Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 maddelik anayasa değişikliği” teklifi ile yanıt vermiş ve taslak metni de Erdoğan’ı bizzat iletmişti.

Yeni Anayasa konusunda birkaç kez çalıştay da düzenleyen AKP, Cumhurbaşkanlığı Eğitim Politikaları Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yavuz Atar başkanlığında bir ekibe de taslak anayasa metni hazırlama görevi vermişti.

HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, katıldığı televizyon programında, yeni anayasa tartışmalarını değerlendirirken, Anayasa’da değiştirilemez maddelerin olmaması gerektiğini savunarak, “Değiştirilemez maddelerin olması hukuk tekniği açısından da siyaseten de doğru değil. Bu gelecek nesillerin iradesine ipotek koymadır” görüşünü dile getirdi. Yapıcıoğlu, anayasanın dördüncü maddesinin bizzat 12 Eylül 1980 askeri darbesini gerçekleştiren eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından kaleme alındığını savunarak, bunu “gelecek nesillerin iradesine ipotek kopmak” olarak nitelendirdi.

Yapıcıoğlu’nun açıklamalarına CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, “Sizin derdiniz ilk 3 madde. Siz monarşi istiyorsunuz. Laiklikten nefret ediyorsunuz. Demokrasiden hoşlanmıyorsunuz, ümmetçisiniz” sözleriyle cevap verdi...

Yapıcıoğlu ise CHP ve kendisine tepki gösterenlere, katıldığı televizyon programında ve ardından X'ten yanıt verdi.Kendisinin Anayasa’nın ilk 4 maddesini değil, sadece “dördüncü , maddenin değiştirilmesini istediğini” belirten Yapıcıoğlu şu görüşleri savundu: “Ahmağa anlatır gibi tek tek söyledim buna rağmen anlamamakta ısrar ediyorlar. (…) Anayasada değiştirilemez maddeler olmaması demek, bütün o değiştirilemez dediğiniz maddelerin hepsini değiştirelim anlamında değildir. Anayasanın 4’üncü maddesine karşıyız, tamam mı? Anladınız mı? 4’üncü madde olmasın. 4’üncü madde gelecek nesillerin iradesine ipotek koymaktır.Bir daha söylüyorum, altını çizerek söylüyorum.”

CHP Sözcüsü Deniz Yücel, Yapıcıoğlu’nun “Ahmağa anlatır gibi anlattım” sözlerine “Geri zekâlıya anlatır gibi anlatalım. Taliban kafalı, gerici, 3-5 yobaz istedi diye, ne Atatürk'ten, ne demokrasiden, ne cumhuriyetten, ne de laiklikten vazgeçmeyiz" yanıtını verdi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise HÜDA PAR’ın Cumhur İttifakı ortağı olduğunu anımsatarak geçmişte ilk 4 maddeyi “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdiği bilinen MHP lideri Devlet Bahçeli’ye de seslendi: “Biz Anayasa’nın 4'üncü maddesine karşıyız’ diyor. Türkiye Cumhuriyeti devleti, nitelikleri, bayrağı, İstiklal Marşı ve başkenti. Atatürk, Ankara’yı başkent yapmış, Ankara'nın başkent olmasına karşılar, bayrağa karşılar. Benim HÜDA PAR’a bir sözüm yok. Mikroba sen niye hastalık yapıyorsun diye hesap soramazsınız. Mikrop, mikroptur. Ama milliyetçi muhafazakarım diyenler… Hele hele Tayyip Bey’in sağ kolunda HÜDA-PAR, öbür kolunda Devlet Bahçeli var. Sen bu HÜDA PAR’a ne diyorsun Devlet Bey? Kimler kimlerle beraber?”

Yapıcıoğlu da Özgür Özel'in eleştirilerine CHP'nin seçim vaatlerini hatırlatarak yanıt verdi.
X hesabından Özel'e bir soru yönelten Yapıcıoğlu, "'Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, Devrimcilik umdeleri CHP’nin ana prensipleridir... Tek parti döneminin icabı sayılarak Anayasaya sokulmuş olan bu 6 umdeyi Anayasadan çıkaracağız' cümleleri hangi partinin seçim beyannamesinde yer almıştır? Sınav süresi, sorunun zorluğu ile mütenasip olarak 72 saattir" dedi.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, PKK lideri Abdullah Öcalan için "PKK'nın kurucu önderi" ifadesini kullanmıştı. Bahçeli, Öcalan'ın 27 Şubat'ta PKK'ya yönelik yaptığı "silah bırakma ve kendini feshetme" açıklamasından önce Öcalan'a yönelik "terörist elebaşı", "terör örgütü elebaşı" ya da kaldığı cezaevinin adı olan "İmralı" diye hitap ediyordu. Çağrıya yönelik yaptığı direkt açıklamada ise Bahçeli, Öcalan'dan ilk olarak "kurucu lider" diye bahsetmiş, "PKK terör örgütü, 47 yıl sonra kurucu lideri tarafından örgütsel yapısını lağvetmeye çağrılmıştır. 27 Şubat 2025 tarihinde DEM heyeti tarafından kamuoyuna okunan ve İmralı'da kaleme alınan açıklama baştan sona değerli ve önemlidir" demişti.Bahçeli, 10 Mart'ta yaptığı açıklamda da Öcalan için “PKK’nın kurucu önderi” hitabını kullanmıştı.

MHP Genel Başkan Yardımcısı İsmail Özdemir, Bahçeli'nin Öcalan'dan ilk kez "PKK'nın kurucu önderi" diye bahsetmesi hakkında, "Kabul edelim ya da etmeyelim, bu teknik bir gerçeklik. Genel Başkan bu gerçekliği dile getirdi. Bazı şeyleri Türkiye’nin aşması lazım" demişti.

CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, şunları söyledi: "Bir tartışma var, Sayın Devlet Bahçeli'nin başlattığı, daha sonra bu sıralarda birlikte milletvekilliği yaptığımız Mehmet Metiner'in devam ettirdiği bir tartışma. Abdullah Öcalan'a 'kurucu önder' diyorlar. Oysa bu ülkenin bir tek kurucu önderi var, o da Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Biz, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ten başka kurucu önder tanımıyoruz, kabul etmiyoruz. Bu çatının altında, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu bu çatı altında bir başkasına 'kurucu önder' demeyi de asla kabul etmiyoruz, asla kabul etmeyeceğiz. Birileri dün söylediklerinin tam tersini söyleyebilirler ama biz tarihsel tutarlılığımızı sonuna kadar sürdüreceğiz."

DEM Parti'nin Anayasa Komisyonu üyesi Meral Danış Beştaş, CHP'nin "Erdoğan ile Anayasa yapılmaz" itirazının haksız olduğunu çünkü Anayasa masasında Erdoğan'ın olmadığını söyledi...

27 Şubat 2025:

AKP'li eski Başbakan ve eski Meclis Başkanı Binali Yıldırım Kandil’le frekans uyumu göstererek ‘Anayasadan Türklüğü çıkaralım’ dedi...

Yıldırım, yeni anayasada Türk kimliğinin olmamasını ve ademimerkeziyetçiliği, diğer adıyla özerkliği istedi...

Binali Yıldırım, Anayasadaki Türk tanımına ve üniter yapıya karşı çıktı.

İzmir'de Hukuki Araştırmalar Derneği'nce düzenlenen yeni anayasa buluşmaları programına katıldı. Yıldırım, yeni anayasada vatandaşlık tanımının değiştirilmesi gerektiğini şu sözlerle istedi:

“Bu milletin unsurları var. Bin yıldır biz topraklardayız. Kürtler var, Türkler var, efendim diğer Süryanisi var, Abazası var, Çerkezi var. Var oğlu var. Vatandaş tanımında yeni anayasada elbette ki gözden geçirilebilir bir etnik kimliği tanımlamak öne çıkarmak değil de vatandaşlığı etnik kimliğinin kim olduğuna bakmaksızın vatandaşlığı önceleyen bir güncelleme yapılabilir. Bu bazı etnik grupların kendilerini ihmal edilmiş düşüncesinden kurtarabilir.”

ÜNİTER YAPIYA KARŞI YERELE YETKİ DEVRİ

Yıldırım, ademi merkeziyetçiliği diğer adıyla özerkliği şu sözlerle sahiplendi: “Tabii yeni yapılacak anayasada belki de yapılması gereken önemli konulardan bir tanesi de şu olmalıdır. Yerel yönetimlere Adem'i merkeziyetçilik yani Her şeyi Ankara'dan kontrol etmek yerine bütün detayları kontrol etmek yerine yetki devrinin yapılması."

Binali Yıldırım ayrıca, yeni anayasada Recep Tayyip Erdoğan'a yeniden Cumhurbaşkanlığı yolunun da açılması gerektiğini söyledi.

ADEMİMERKEZİYETÇİLİK NEDİR?

Devlet merkezinin gücünü azaltarak yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını savunan siyasi görüş. Özellikle planlama ve karar alma ile ilgili faaliyetlerin bir merkezden dağıtıldığı veya devredildiği süreçtir. Türkiye’de bu modelin baş savunucusu PKK ve DEM Parti’dir.

Anayasanın ilk 4 maddesi nedir?

Anayasanın değişmez maddeleri neler?

Anayasanın ilk 4 maddesi ise değiştirilemez maddeler arasında yer alıyor. Devletin şekli, Cumhuriyetin niteliği, devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkentini ortaya koyan maddelerin değiştirilmesi ihtimalinin önüne dördüncü madde ile geçildi.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1982 Anayasası, 9 Kasım 1982'den bu yana geçerli olarak yürürlükte yer alıyor. Anayasa; Başlangıç, Genel Esaslar, Temel Haklar ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları, Mali ve Ekonomik Hükümler, Çeşitli Hükümler, Geçici Hükümler ve Son Hükümler olmak üzere toplam yedi bölümden oluşuyor. Anayasa'nın ilk 4 maddesi ise değiştirilemez.

ANAYASANIN İLK 4 MADDESİ NEDİR?

I. Devletin şekli

MADDE 1-

Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
II. Cumhuriyetin nitelikleri

MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
III. Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti

MADDE 3-

Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.

Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.

Millî marşı “İstiklal Marşı”dır.

Başkenti Ankara’dır.

IV. Değiştirilemeyecek hükümler

MADDE 4- Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.

T.C. ANAYASA İÇERİĞİ NEDİR?

Başlangıç kısmı Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirtir ve Anayasa metnine dahildir. Anayasa'nın nasıl yorumlanacağını ve yurttaşların vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunduğunu ifade eden bölümüdür.

Genel Esaslar ise devlet ile ilgili tanımları içerir ve "Türk Milleti" olarak tanımlanan vatandaşların egemenlik haklarından anayasal devlet organlarına verdiği yetkileri tanımlar. İlk üç madde 4. maddede belirtildiği üzere değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez.

Cumhuriyetin Temel Organları olarak belirlenmiş ve kuvvetler ayrılığı prensibi ile hareket etme zorunluluğu olan Yasama, Yürütme ve Yargı organlarına verilen yetkileri ve bunların görevlerini tanımlar.

Malî ve Ekonomik Hükümler devletin hareket edeceği temel mali ekonomik politikaları ve kuralları belirler.

Çeşitli Hükümler kısmında Başlangıç'ta da belirtilen İnkılâp kanunlarının korunması ile ilgili durum daha önceki anayasalarda yer alan kanunlar sıralanarak detaylı biçimde açıklanır.

Geçici Hükümler kısmında anayasa değişiklikleri sırasında ortaya çıkan geçici durumlar yer alır.

Son Hükümler Anayasa değişikliğinin nasıl yapılabileceğini ve bu anayasa metni içeriği ile ilgili teknik bilgileri içerir.